We vermijden klinkerbotsing in een samenstelling door een koppelteken te gebruiken.
We vermijden klinkerbotsing in een ongeleed woord of in een afleiding door een trema te gebruiken.
gala-avond
garage-eigenares
bureau-inhoud
gummi-jas
Kaïn
poëzie
ruïne
patiënt
onderzeeër
smeuïg
beïnvloeden
geërfd
Als zich geen klinkerbotsing voordoet, schrijven we de samenstelling of afleiding aaneen.
cameraopstelling
beantwoord
koffieautomaat
carrièreoverweging
geleiachtig
geolied
cadeauabonnement
babyeczeem
polyinterpretabel
juryuitspraak
Zie ook: facultatief koppelteken in samenstelling
Een afleiding met een voorvoegsel van Griekse of Latijnse oorsprong behandelen we als een samenstelling. We schrijven het voorvoegsel aan het grondwoord vast. Bij klinkerbotsing krijgt de afleiding een koppelteken.
Het gaat om voorvoegsels (of elementen die we als voorvoegsel gebruiken) zoals aero-, anti-, audio-, auto-, bi-, bio-, co-, contra-, de-, di-, duo-, elektro-, extra-, giga-, intra-, loco-, macro-, micro-, mini-, mono-, multi-, neo-, para-, pre-, pro-, proto-, pseudo-, quasi-, re-, retro-, semi-, socio-, supra-, tri-, ultra- en vice-.
co-ouder
de-escaleren
mini-essay
pre-emeritaat
pseudo-islamitisch
quasi-intellectueel
Als zich geen klinkerbotsing voordoet, schrijven we deze voorvoegsels vast aan het grondwoord.
coauteur
deactualiseren
pseudoklassiek
regeneratie
Om de leesbaarheid te bevorderen kunnen we een facultatief koppelteken gebruiken na het voorvoegsel. We schrijven dus volgens de regels quasionschuldig en miniuitrusting, maar we kunnen ook schrijven quasi-onschuldig en mini-uitrusting. In de Woordenlijst is dat facultatieve koppelteken niet opgenomen.
Zie ook: facultatief koppelteken in samenstelling
Zie ook: facultatief koppelteken in Engelse samenstelling
Zie ook: samenstelling met bijzondere voor- of nabepaling
Een afleiding met het achtervoegsel -achtig behandelen we als een samenstelling. Ze krijgt een koppelteken bij klinkerbotsing.
lila-achtig
opera-achtig
maffia-achtig
Een woord waarin we het uitheemse voorvoegsel niet los kunnen zien van het grondwoord behandelen we als ongeleed. Het krijgt bij klinkerbotsing een trema.
Sommige woorden zien er geleed uit, maar zijn niet terug te brengen tot de betekenis van de delen. We behandelen ze als ongelede woorden. Die krijgen een trema bij klinkerbotsing.
Zo is co-ouderschap wel te herleiden tot co = ‘gezamenlijk’ + ouderschap, maar coördinatie is niet co+ordinatie.
Op dezelfde manier:
coëfficiënt
coïncidentie
preëminent
biënnale
tetraëder
We schrijven dus:
copiloot: geen twee klinkers
coalitie, coauteur: geen klinkerbotsing
co-ouderschap: klinkerbotsing – het geheel wordt herkend als ‘samen ouder zijn’ en dus als afleiding met uitheems voorvoegsel
coördinatie: klinkerbotsing – het geheel wordt niet herkend als ‘samen ordineren’ en wordt daarom beschouwd als een ongeleed woord
Op dezelfde wijze:
re-integreren: geheel wordt herkend als ‘opnieuw integreren’ – afleiding met uitheems voorvoegsel
reünie: geheel wordt niet herkend als ‘opnieuw een unie’ – beschouwd als ongeleed woord